Ευθύμιος Λάζος
Το 1996, ο Ελληνικός Στρατός (ΕΣ) μπορούσε να παρατάξει στο πεδίο της μάχης 533 αυτοκινούμενα συστήματα πυροβολικού, εκ των οποίων 134 πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων (ΠΕΠ) και 399 πυροβόλα. Από τα 134 ΠΕΠ, τα 18 ήταν M-270 MLRS (12 x 227mm) και 116 ήταν RM-70 (40 x 122mm). Από τα 399 πυροβόλα, τα 181 ήταν M-110A2 (203mm), 12 ήταν M-107 (175mm), 82 ήταν M-109A2 (155mm), 51 ήταν M-109A1B (155mm) και 73 ήταν M-52A1 (105mm). Από τα 533 συστήματα, τα 267 (50,09%) ήταν σύγχρονα ή κάλυπταν τις επιχειρησιακές απαιτήσεις του ΕΣ (M-270, RM-70, M-109A1B/-109A2), ενώ 266 έχρηζαν αντικατάστασης ή εκσυγχρονισμού (ποσοστό 49,91%).
Στον τομέα της ομοιοτυπίας τα 533 συστήματα ανήκαν σε έξι τύπους (επτά διαμορφώσεις) και έξι διαφορετικά διαμετρήματα με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η Διοικητική Μέριμνα σε επίπεδο πυρομαχικών, αναλώσιμων υλικών, ανταλλακτικά, δαπανών συντήρησης και αποθήκευσης, διαφορετικές απαιτήσεις εκπαίδευσης και μεγάλες ανάγκες επάνδρωσης (για παράδειγμα οι συνολικές απαιτήσεις επάνδρωσης ήταν της τάξεως των 4.422 ατόμων, μόνο για τη λειτουργία των συστημάτων αυτών καθ’ αυτών).
Σήμερα, ο ΕΣ μπορεί να παρατάξει στο πεδίο της μάχης 594 αυτοκινούμενα συστήματα πυροβολικού (αύξηση κατά 61 συστήματα σε απόλυτους αριθμούς ή κατά 11,44% σε ποσοστό, σε σχέση με το 1996), εκ των οποίων 152 ΠΕΠ (36 M-270 MLRS και 116 RM-70) και 442 πυροβόλα (24 PzH-2000 και 418 Μ-109A1B/-A2/-A3GEA1/-109A3GEA2/-109A5) συν 153 τακτικά πυραυλικά συστήματα εδάφους-εδάφους MGM-140 ATACMS (χρησιμοποιούν την πλατφόρμα εκτόξευσης M-270).
Συγκεκριμένα, την περίοδο 1996-2017, ο ΕΣ παρέλαβε: (α) 153 βλήματα MGM-140 ATACMS (β) 18 M-270 (γ) 24 PzH-2000 (155mm) (δ) 12 M-109A5 (155mm) (ε) 223 M-109A3GEA2 (155mm) και (στ) 50 M-109A3GEA1. Συνολικά o ΕΣ ενέταξε σε υπηρεσία 480 στοιχεία πυροβολικού (153 βλήματα εδάφους-εδάφους, 18 ΠΕΠ και 309 πυροβόλα). Την ίδια περίοδο αποσύρθηκαν: 77 M-110A2 (η διαδικασία απόσυρσης των υπολοίπων 104 εν υπηρεσία συστημάτων έχει ξεκινήσει και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2020), 12 M-107 (λόγω κατανάλωσης του αποθέματος βλημάτων διαμετρήματος 175mm) και 73 M-52A1 (παρωχημένα). Συνολικά, ο ΕΣ απέσυρε 266 πυροβόλα (συμπεριλαμβάνουμε και τα υπό απόσυρση 104 M-110A2). Δηλαδή για κάθε πυροβόλο που αποσύρονταν, εντάσσονταν 1,16 πυροβόλα ή 1,80 στοιχεία αυτοκινούμενου πυροβολικού στο ελληνικό οπλοστάσιο.
Από τα 594 εν υπηρεσία συστήματα, τα 152 είναι ΠΕΠ και 442 είναι πυροβόλα. Σε επίπεδο ποιότητας από τα 594 συστήματα, τα 333 (ποσοστό 56,06%) είναι σύγχρονα ή καλύπτουν τις επιχειρησιακές απαιτήσεις (M-270, PzH-2000, M-109A3GEA1/-109A3GEA2/-109A5), ενώ 261 χρειάζονται εκσυγχρονισμό ή αντικατάσταση (ποσοστό 43,94%)
Στον τομέα της ομοιοτυπίας τα 594 εν υπηρεσία αυτοκινούμενα συστήματα ανήκουν σε τέσσερις τύπους (οκτώ διαμορφώσεις) και τρία διαφορετικά διαμετρήματα. Συνεπώς έχει διευκολυνθεί και απλοποιηθεί η Διοικητική Μέριμνα. Επίσης, σε επίπεδο επάνδρωσης, οι συνολικές απαιτήσεις είναι πλέον της τάξεως των 3.432 ατόμων (μείωση κατά 990 άτομα σε απόλυτους αριθμούς ή κατά 22,39% σε ποσοστό, σε σχέση με το 1996).
Παρατηρούμε λοιπόν ότι, σε επίπεδο παλαιότητας, ο ΕΣ ελαφρύνθηκε λίγο, αφού θα πρέπει να εκσυγχρονίσει ή να αντικαταστήσει 43,94% των συστημάτων που διαθέτει σε σχέση με το 49,91% του 1996 (ή 261 συστήματα το 2017 αντί των 267 το 1996 σε απόλυτους αριθμούς). Μεγάλη ελάφρυνση ωστόσο έχει επέλθει στο θέμα την ομοιοτυπίας, τόσο σε επίπεδο συστημάτων όσο και σε επίπεδο διαμετρήματος (πλέον όλα τα αυτοκινούμενα πυροβόλα του ΕΣ ανήκουν στο διαμέτρημα των 155mm). Αυτό πρακτικά σημαίνει έναν τύπο πυρομαχικών, άρα οικονομίες κλίμακας στις διαδικασίες Διοικητής Μέριμνας. Ομοίως, μεγάλη εξοικονόμηση παρατηρείται και στον τομέα της επάνδρωσης με λιγότερες ανάγκες (κατά 990 άτομα, σχεδόν δύο Τάγματα Πεζικού!)
Το ζήτημα είναι βέβαια εάν η συνολική ισχύς του Πυροβολικού έχει αυξηθεί, έχει μειωθεί ή έχει παραμείνει στάσιμη. Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και άλλες παραμέτρους όπως η παλαιότητα ενός όπλου, το δίκτυο υποστηρίξεως πυροβολικού, το βαθμό εκπαίδευσης των πληρωμάτων κ.ά.
Ένα διαχρονικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Ελληνικό Πυροβολικό είναι η υποστήριξη, λόγω των σημαντικών ελλείψεων που υπάρχουν σε σύγχρονα βλήματα και σε εξειδικευμένα οχήματα μεταφοράς πυρομαχικών. Ακόμα και σήμερα, ο ανεφοδιασμός σε πυρομαχικά γίνεται από παλαιά φορτηγά γενικής χρήσεως, τα οποία δυσκολεύονται να κινηθούν σε ανώμαλο έδαφος, άρα δυσκολεύονται να ακολουθήσουν την κίνηση των μαχόμενων μονάδων Πυροβολικού.
Η επίτευξη ομοιοτυπίας των μέσων επιτρέπει και κάτι ακόμα: Την αύξηση της ισχύος του συνόλου των αυτοκινούμενων συστημάτων του Ελληνικού Πυροβολικού μέσω προγραμμάτων εκσυγχρονισμού, οψέποτε και εάν υλοποιηθούν (ιδιαίτερα των RM-70 και των M-109).
Μια άλλη σημαντική παράμετρος που προκύπτει από την εξέλιξη της ισχύος του Ελληνικού Πυροβολικού είναι η ισορροπία μεταξύ των ΠΕΠ και των πυροβόλων. To 1996, από τα 533 αυτοκινούμενα συστήματα πυροβολικού τα 134 ήταν ΠΕΠ (ποσοστό 25,14%). Σε σχέση με τα πυροβόλα η αναλογία ήταν 1 : 2,98, τιμή σχεδόν ταυτόσημη με τη διεθνή πρακτική που θέλει την αναλογία ΠΕΠ και πυροβόλων να είναι στο 1 : 3. Το 2017, από τα 594 αυτοκινούμενα συστήματα πυροβολικού τα 152 είναι ΠΕΠ (25,59%), ενώ σε σχέση με τα πυροβόλα η αναλογία είναι ήταν 1 : 2,91.
Επίσης, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε και την αύξηση των επιπέδων ισχύος από δύο (πυροβόλο και ΠΕΠ) σε τρία (πυροβόλο, ΠΕΠ και βλήματα εδάφους-εδάφους). Η προσθήκη των MGM-140 ATACMS έχουν προσδώσει στο Ελληνικό Πυροβολικό «στρατηγική» αξία, δηλαδή την ικανότητα συντριπτικού πλήγματος σε μεγάλες αποστάσεις και σε ευρύ μέτωπο.
Σήμερα, με τα δύσκολα οικονομικά δεδομένα της χώρας, είναι σαφές ότι δεν υπάρχουν, ούτε περισσεύουν, χρήματα για εξοπλιστικά προγράμματα. Ωστόσο, με στοχευμένες και φτηνές λύσεις το Ελληνικό Πυροβολικό θα μπορούσε να αυξήσει ακόμα περισσότερο την ικανότητα και την αποτελεσματικότητα του: Προμήθεια συστημάτων παρατήρησης για τους προωθημένους παρατηρητές πυροβολικού, προμήθεια ακουστικών συστημάτων εντοπισμού πυρών, αναβάθμιση του ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ» (Σύστημα Τακτικού και Τεχνικού Ελέγχου Πυρός), προμήθεια ψηφιακών γωνιόμετρων για τους σταθμούς παρατήρησης κ.ά.