Παρατηρούμε στις ημέρες μας, μέρες γενικότερης νοητικής και πνευματικής σύγχυσης, μέρες που είναι δυνατόν να πλανηθούν ακόμα και οι εκλεκτοί, πολλοί να επικαλούνται την αγάπη, προκειμένου να στηρίξουν τα επιχειρήματά τους και να περάσουν τις θέσεις τους.
Μάλιστα κάποιοι εξ αυτών, επικαλούνται και το όνομα του Θεού, ο οποίος μας ζητά υπέρ πάντων την αγάπη, τόσο για τον εαυτό Του όσο και για τον πλησίον μας.
Έτσι λοιπόν στο όνομα της αγάπης, ο Πατριάρχης μας, “αγκαλιάζει” τον Πάπα και τους παπικούς και μας ετοιμάζει για κοινό Ποτήριον το έτος 2025. Έτσι, απροϋπόθετα. Χωρίς οι παπικοί να έχουν αποκηρύξει τις πλάνες τους στο δόγμα και στην πίστη.
Στο όνομα της αγάπης, οι ομόφυλοι ζητούν να έρχονται εις γάμου κοινωνία και να υιοθετούν παιδιά, πρόσφατα δε είδαμε και να βαφτίζουν τους καρπούς της “αγάπης” τους, εντός “ορθόδοξων” ναών.
Και άλλα πολλά παραδείγματα τέτοιας “αγάπης” μπορούμε να βρούμε αν το ψάξουμε.
Ο Κύριος και Θεός μας, ο Ιησούς Χριστός, πράγματι μας έδωσε ως δευτέρα και ομοία μεγάλη εντολή με το να αγαπούμε τον Θεό μας, το να αγαπούμε τον πλησίον μας, κατά το “δευτέρα δὲ ὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν”.
Σε άλλο σημείο όμως της Αγίας Γραφής, ο Κύριος λέει:
Τί ὠφελήσει ἄνθρωπον, ἐάν κερδίσῃ τόν κόσμον ὅλον καί ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ;»· «ἤ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;»
Δεν υπάρχει αντάλλαγμα για την αθάνατη και αιώνια ψυχή.
Κι εδώ έρχεται το ερώτημα…
Έχουν σχέση αυτές οι ρήσεις μεταξύ τους;
Κι αν ναι, πώς “παντρεύονται” αυτά τα δύο;
Αν μπούμε στη διαδικασία να πει ο καθένας από εμάς τη γνώμη του, την άποψή του, δεν θα βγάλουμε άκρη ποτέ, διότι θα υπάρχουν πολλές και διάφορες γνώμες και απόψεις.
Ποιός λοιπόν μπορεί να μας διαφωτίσει με ασφάλεια;
Μόνο ένας Άγιος μπορεί.
Και γιατί ένας Άγιος;
Διότι αυτός έχει, τουλάχιστον σε βαθμό πολύ μεγαλύτερο από εμάς, τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, όπως και ενδεχομένως την πολύ “ακριβή” και υψηλή αρετή της διάκρισης.
Η διάκριση καθορίζει το πού, πώς, πότε, σε ποιό βαθμό και με ποιόν τρόπο κάτι είναι σωστό να γίνει.
Και για να μιλάμε με λόγους Αγίων, ας δούμε τι λένε κάποιοι για την διάκριση:
“Διάκριση είναι η πνευματική όραση. Και πνευματική όραση έχει εκείνος που έχει εξαγνισμένο νου· γι’ αυτό έχει και πνευματική διαύγεια και Θείο φωτισμό. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης).
Η αλάνθαστη γνώση και αντίληψη του θείου θελήματος σε κάθε περίσταση καλείται διάκριση”. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος).
“Η διάκριση είναι φως που δείχνει σε εκείνον που την έχει, τον καιρό, το εγχείρημα, το έργο, την ισχύ, τη γνώση, τη δύναμη, την ασθένεια, την προαίρεση, την προθυμία,την έξη, την άγνοια, την προαίρεση, την προθυμία, την κακοπάθεια, τον τρόπο, τον τόπο, τη συμπεριφορά, την ανατροφή, την πίστη, τη διάθεση, τον σκοπό, την διαγωγή, την άδεια, την εμπειρία, τη φυσική φρόνηση, την επιμέλεια, την εγρήγορση, την αργοπορία και τα όμοια”. (Άγιος Πέτρος ο Δαμασκηνός).
“Η διάκριση δεν είναι απλώς μια αρετή. Είναι η κορωνίδα και το άλας των αρετών, γι’ αυτό και ο Θεός προσφέρει το στεφάνι αυτό στους αγωνιστές, στο τέλος των αγώνων. Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση, ανάλογη με την ποιότητα των αρετών μας και την πνευματική μας υγεία, είναι και η διάκρισή μας. Η διάκριση πολύ βοηθάει για να έρθει η εσωτερική ειρήνη της ψυχής, η οποία συντελεί στην άσκηση, διότι τροφοδοτεί την ψυχή και το σώμα, με δυνάμεις (πολύ) μεγαλύτερες από τις υλικές τροφέςτροφές”. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης).
Επιστρέφουμε λοιπόν στο προηγούμενό μας ερώτημα:
Πώς “παντρεύονται” οι δύο εντολές του Κυρίου μας, η αγάπη προς τον πλησίον μας και το αντάλλαγμα της ψυχής μας;
Την απάντηση θα μας την δώσει πάλι ένας Άγιος.
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
Ο οποίος μας λέει:
” Ή αγάπη του Θεού δεν έχει όριο, όπως δεν έχει όριο και µέτρο και ο ίδιος ο Θεός που αγαπάται, η αγάπη όµως προς τον πλησίον πρέπει να έχη.
Γιατί αν δεν την χρησιµοποιήσης µε το µέτρο που πρέπει, µπορεί να σε χωρίση από την αγάπη του Θεού, να σου προξενήση µεγάλη ζηµία και να καταστρέψης τον εαυτό σου, για να κερδίσης άλλους.
Ναι, να αγαπάς τον πλησίον σου, αλλά µέχρι το σηµείο που δεν θα ζηµιώσης την ψυχή σου”.
Επαναλαμβάνουμε την τελευταία φράση, για να την εμπεδώσουμε αλλά και γιατί είναι η απάντηση στο ερώτημά μας.
“Ναι, να αγαπάς τον πλησίον σου, αλλά µέχρι το σηµείο που δεν θα ζηµιώσης την ψυχή σου”.
Βλέπουμε λοιπόν τώρα, πώς η διάκριση θέτει όρια στην αγάπη προς τον πλησίον;
Ας το δούμε όμως και στην πράξη, πάλι μέσα από λόγους Αγίων και της Αγίας Γραφής:
“Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν, μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς”. (Ματθ.7,6).
Μετάφραση:
Μη δώσετε τα άγια πράγματα στους σκύλους ούτε να πετάξετε τα μαργαριτάρια στους χοίρους γιατί αλλιώς οι χοίροι θα τα καταπατήσουν με τα πόδια τους κι οι σκύλοι θα στραφούν εναντίον σας και θα σας καταξεσκίσουν.
“Εις ώτα άφρονος μηδέν λέγε, μήποτε μυκτηρίση τους συνετούς λόγους σου.
[Στα αυτιά του ανόητου και ασυνέτου ανθρώπου, μην λες τίποτε, μήπως τυχόν και περιφρονήσει τα σοφά και συνετά λόγια σου. (Παροιμίες 23,9).
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μας λέει:
“Διότι δεν πολεμώ με υλικά όπλα, αλλά με τον λόγο καταδιώκω, όχι τον αιρετικό, αλλά την αίρεση. Δεν αποστρέφομαι τον άνθρωπο, αλλά μισώ την πλάνη και θέλω να τον αποσπάσω από αυτήν.
Και εγώ λοιπόν εάν πολεμήσω τους αιρετικούς, δεν πολεμώ τους ίδιους τους ανθρώπους, αλλά θέλω να απομακρύνω την πλάνη και να καθαρίσω τη σαπίλα”. (Λόγος στον ιερομάρτυρα Φωκά).
“Όταν δηλαδή χρειάζεται να ευεργετήσεις, ο κάθε άνθρωπος είναι πλησίον σου· όταν όμως προκύπτει θέμα σχετικό με την αλήθεια, ξεχώριζε τον δικό σου από τον ξένο. Και αν ακόμα έχεις αδελφό από τον ίδιο πατέρα και την ίδια μητέρα, και δεν συμφωνεί μαζί σου στο θέμα της αλήθειας, να θεωρείς αυτόν πιο βάρβαρο και από τον Σκύθη, αν όμως είναι Σκύθης ή Σαυρομάτης, αλλά γνωρίζει την ακρίβεια των δογμάτων και πιστεύει αυτό πού και συ ο ίδιος πιστεύεις, αυτός ας είναι πιο δικός σου και πιο πλησιέστερος από εκείνον· και τον βάρβαρο και τον μη βάρβαρο από εδώ να τον διακρίνουμε, όχι από τη γλώσσα, ούτε από το γένος, αλλ’ από τη γνώμη και την ψυχή του. Διότι αυτό προ πάντων είναι άνθρωπος, όταν φυλάσσει την ακρίβεια των δογμάτων και κάνει ευσεβή ζωή”.(ΕΠΕ 7,401,Εις ΡΜΓ Ψαλμ.)
” Ο Κύριος δεν απαγορεύει να εμποδίζονται οι αιρετικοί, να αποστομώνονται, να κόβεται η θρασύτητά τους και να διαλύονται τα συνέδριά τους και οι συγκεντρώσεις τους, αλλά απαγορεύει να φονεύονται”. (ΕΠΕ 10,815, Εις Ματθαίον Ομιλία ΜΣΤ)
Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης μας λέει:
“Και η αγάπη χρειάζεται διάκριση. Αν κάποιος λ.χ. είναι γαστρίμαργος, δεν πρέπει να του δίνεις συνέχεια νόστιμα φαγητά, γιατί αυτό θα τον βλάψει. Θα κάνεις νόστιμο φαγητό για έναν που έχει ανορεξία, για να μπορέση να το φάει. Ή, αν κάποιος έχει ζάχαρο και του δίνεις γλυκά, αγάπη είναι αυτή;”.
“Όταν βλέπω, ότι ο άλλος δεν βοηθιέται από το ενδιαφέρον μου, την καλοσύνη, την αγάπη και δεν τα εκτιμάει αυτά, αλλά εκμεταλλεύεται την αγάπη μου και μου φέρεται με αναίδεια, τραβιέμαι σιγά – σιγά, για να μην γίνει περισσότερο αναιδής και λέω ότι δεν έχω συγγένεια μαζί του. Και αναγκάζομαι να μην του φέρομαι με καλοσύνη”.
Και τέλος, ο ίδιος Άγιος μας λέει:
“Είναι μερικοί που, ενώ έχουν περιορισμένες δυνάμεις και μπορούν να κάνουν μόνον ένα-δύο πράγματα, καταπιάνονται και μπερδεύονται με πολλά και μετά δεν κάνουν τίποτε σωστό και σέρνουν και τους άλλους”.
Το συμπέρασμά μας, από όλα αυτά που είδαμε αλλά και από όσα άλλα μπορούμε να βρούμε αν ερευνήσουμε περαιτέρω είναι ότι η Αγάπη, δεν είναι απροϋπόθετη και χωρίς όρια σε όλες τις περιστάσεις.
Αν λοιπόν ο πλησίον μας ανήκει σε κάποιες από τις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν ή είναι αιρετικός, θα πρέπει να προσέξουμε πολύ, μήπως στο όνομα της αγάπης, τελικά χαθούμε εμείς οι ίδιοι.
“Από μακριά κι αγαπημένοι” λέει η λαϊκή ρήση.
Ακόμα πιο σοφά, ο Άγιος Παΐσιος λέει:
– Γέροντα, πως γίνεται να αγαπάη κανείς το ίδιο όλους τους ανθρώπους και να τους αγαπάη με διάκριση;
– Αγαπάει όλους το ίδιο, αλλά δεν εκδηλώνει την αγάπη του σε όλους το ίδιο. Άλλον τον αγαπάει από μακριά, γιατί χρειάζεται να τον κρατήση σε απόσταση, άλλον από κοντά, ανάλογα με το τι ωφελεί τον καθένα. Σε έναν δεν πρέπει καθόλου να μιλήση, σε άλλον πρέπει να πη δυο λόγια, σε άλλον λίγα παραπάνω.
Ακόμα πιο “σκληρά” ο Όσιος Βαρσανούφιος στη Φιλοκαλία λέει:
“Εάν δεις κάποιον να καταποντίζεται στο ποτάμι, να μη του δώσεις το χέρι σου, για να μη σε τραβήξει, αλλά δός του το ραβδί σου. Και αν μπορέσεις να τον σώσεις με το ραβδί σου, έχει καλώς, διαφορετικά άφησε το ραβδί, για να μη χαθείς και σύ μαζί μ’ αυτόν’”.
Επίσης ας μην ξεχνούμε πόσες φορές μέσα στην Αγία Γραφή, ο ίδιος ο Κύριος ζητά τον “άγιο διαχωρισμό” από τους πλησίον μας ακόμα κι αν είναι οικείοι ή συγγενείς μας.
Η διάκριση θα καθορίσει τον τρόπο που θα λειτουργήσει η αγάπη μεταξύ μας.
Η Αγάπη του Θεού αλλά και η αγάπη που ζητά από εμάς ο Θεός, δεν έχει σχέση με αυτή την “ροζ αγαπολογία” που κάποιοι προωθούν ή επικαλούνται, διότι την αποκόπτουν από την Αλήθεια Του και την Δικαιοσύνη Του.
Σημείο των καιρών μας και αυτό.
Ζ.Α