Σαν σήμερα 21/03/1821 οι Έλληνες επαναστάτες κατέλαβαν τα Καλάβρυτα.
Σαν σήμερα στην Μονή της Αγίας Λαύρας, στο Παλαιό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός φορώντας τα ιερατικά του Άμφια και περιστοιχιζόμενος από προεστούς, οπλαρχηγούς και γνωστά πρωτοπαλίκαρα του τόπου υψώνει για λάβαρο το χρυσοπόρφυρο παραπέτασμα του «Φοβερού Βήματος»
«Ελευθερία ή Θάνατος, παλικάρια μου» φωνάζει ο Παλαιών Πατρών Γερμανός «Το Θούριο, μωρέ παιδιά» ακούγεται να φωνάζει ένας απ΄τους οπλαρχηγούς “Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή……”
Σαν σήμερα το πρωί της 21 Μαρτίου 1821 κάτω από τον αιωνόβιο ιστορικό πλάτανο ο Παλαιών Πατρών Γερμανός όρκισε 600 αγωνιστές με σημαία το παραπέτασμα της ωραίας Πύλης του ιστορικού Ναού με την εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και με το σύνθημα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ή ΘΑΝΑΤΟΣ»
Αυτό ήταν.Οι Έλληνες έγραψαν μια λαμπρή ιστορία.Ποίο όμως είναι το νόημα αυτής της επανάστασης;
Η 25 η Μαρτίου συμπυκνώνει με έναν μοναδικό τρόπο τα προεπαναστατικά γεγονότα και καταλύει τα γεγονότα που “ακολούθησαν” λειτουργώντας ως αποφασιστικός καταλύτης.
Δεν είναι μόνο η συμβολοποίηση της ημέρας αυτής, είναι και το ξεκίνημα μιας νέας εποχής για έναν λαό που έμεινε πολλά χρόνια στη σκλαβιά, γιατί οι διεθνείς συσχετισμοί της εποχής εκείνης (βλέπε Μέτερνιχ Αυστρία) ευνοούσαν την κρατούσα τότε τάξη πραγμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Δεν ήθελαν την επανάσταση της Ελλάδας γι αυτό και προσπάθησαν να την καταπνίξουν εν η γενέσει της αλλά…..όμως δεν υπολόγισαν σε κάτι, ότι το φρόνημα του ελληνικού λαού ήταν αδούλωτο καθ’ όλη τη διάρκεια του ζοφερού αυτού σκότους των 400 χρόνων που ακολούθησαν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης, όπου όλα τα ΄σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά. Καθ΄όλην λοιπόν την διάρκειαν αυτή, αυτό που μας κράτησε όλους ενωμένους ήταν η γλώσσα μας πρωτίστως, η παιδεία μας (όση μπορούσαμε να έχουμε κρυφά και φανερά) και ύστερα το θρησκευτικό μας φρόνημα.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι με τη γένεση του ρεύματος του Διαφωτισμού στην Ευρώπη – του Διαφωτισμού που στηρίχτηκε στην ελληνική και στην κλασική παιδεία – τροφοδοτείται η θέληση του λαού μας για ελευθερία, παρά το γεγονός ότι οι εξουσίες των Ευρωπαίων δεν ήθελαν καμιά επανάσταση.
Αυτή λοιπόν η δύναμη των γραμμάτων και του πνεύματος, της ασίγαστης φλόγας που έκαιγε για μάθηση στα στήθη των Ελλήνων ήταν που άλλαξε τον κόσμο και εξ έγειρε τις συνειδήσεις και οδήγησε τους Έλληνες στο δρόμο της προσφοράς, του αγώνα και της θυσίας.
Οι Έλληνες του εξωτερικού, οι Έλληνες στις παροικίες της Ευρώπης, στη Βενετία, στο Παρίσι, στην Τεργέστη, στη Βιέννη, στην Οδησσό κλπ. θα αφυπνίσουν τον κόσμο.Μέσα απ την παιδεία μας που ανοίγει τους δρόμους της δράσης θα υφάνουν στις ψυχές των Ελλήνων την συνείδηση της ελευθερίας, της εξέγερσης και της θυσίας.
Ο Κοραής διατυπώνει το αίτημα των χιλιάδων Ελλήνων με απόλυτη και καθαρή ερμηνεία: «η παιδεία θα φέρει ελευθερία».Έτσι, μπορούν να ερμηνευτούν οι μεγαλειώδεις πράξεις των φτωχών και ανυπεράσπιστων Ελλήνων. Έτσι, μπορούν να κατανοηθούν οι θυσίες στο Μεσολόγγι, στο Ζάλογγο, στα Ψαρά, στη Χίο και όπου αλλού έγιναν.
Υπήρξαν άνθρωποι αποφασισμένοι να δώσουν τη ζωή τους, να την προσφέρουν ακέραια στο ιδανικό της ελευθερίας, στην υπέρτατη αξία της εστίας, της πατρίδας, «Υπέρ πίστεως και πατρίδος»Η φιλοπατρία, το αγωνιστικό σθένος, η θρησκευτική πίστη, η εθνική ενότητα, η φιλοτιμία, αυτές ήταν οι ηθικές δυνάμεις που κράτησαν τον Έλληνα δυνατό και το Εθνικό μας Φρόνημα αναλλοίωτο.
Οι Έλληνες έθεσαν τη ζωή τους και όλα τα υπάρχοντά τους στην υπόθεση του πρώτου ιδανικού κάθε ανθρώπου, στην υπόθεση της ελευθερίας. Ας μην το ξεχνάμε αυτό.Ο Έλληνας της εποχής εκείνης έδωσε άλλη διάσταση στο νόημα της ελευθερίας.Το μετασχημάτισε και το οδήγησε στην τελείωση. Και μπορεί η μάζα όμως του ελληνικού λαού να μην είχε πρόσβαση στους λόγους αυτούς αφού ήταν κυριολεκτικά αγράμματη.
Όμως όλοι αναρωτιόντουσαν πώς ένας λαός με ελάχιστη γραμματοσύνη ενσωμάτωσε την επαναστατική ορμή και έφτασε σε πράξεις αυτοθυσίας;Μόνο ο λόγος του αγράμματου! Μακρυγιάννη μπορεί να μας δώσει την εξήγηση γιατί η ιστορία ήταν παρούσα στην ελληνική επικράτεια.Οι χριστιανικοί ναοί ήταν κτισμένοι πάνω ή κοντά σε αρχαία ερείπια που μιλούσαν για την μοναδικότητα του ελληνικού πολιτισμού!όλα μιλούσαν στη ψυχή των Ελλήνων, ήταν τόσο δυνατές οι δονήσεις αυτές που συντάραξαν τον τότε κόσμο της Ευρώπης.
Η 25 η Μαρτίου του 1821 λοιπόν δεν είναι απλά και μόνο σχολική υπόθεση. Η σχολειοποίησή της τη συρρικνώνει. Η 25 η Μαρτίου 1821 είναι ιστορικό, εθνικό, κοινωνικό γεγονός ύψιστης σημασίας.Δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως εορτασμός επετειακός.Η 25 η Μαρτίου είναι παρούσα και σήμερα, όχι γιατί ήταν η αφετηρία για τη δημιουργία του σύγχρονου κράτους μας, αλλά γιατί μας έχει αφήσει παρακαταθήκη και διδάγματα τέτοια έτσι ώστε να γνωρίζουμε ότι οι μάχες στην ιστορία δεν δίνονται άπαξ.
Κάθε εποχή οφείλει να δίνει το δικό της αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία. Είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε.Και δυστυχώς έχουν κάνει τα αδύνατα δυνατά να την απαξιώσουν. Οι παρακαταθήκες της και τα διδάγματά της οφείλουν να διαμορφώνουν τις συνειδήσεις μας.
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ σε έναν ακαδημαϊκό και πρώην υπουργό Παιδείας, τον κ. K. I. Δεσποτόπουλο, όπου σε ένα άρθρο του «Οι εθνικές επέτειοι της εθνεγερσίας», δίνει το πραγματικό περιεχόμενο της σχέσης μας με την 25 η Μαρτίου 1821. «Η ιστορία από το 1821 μέχρι τις μέρες μας μιλά για το ποία εθνική ανεξαρτησία θέλουμε.
Αν θεωρήσουμε ότι εθνική ανεξαρτησία είναι η προσκόλληση στο άρμα της μιας ή της άλλης μεγάλης δύναμης, ακρίτως και χωρίς προοπτική να κερδίσουμε κάτι από αυτή την επαφή, τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.
Αν όμως δεχτούμε ότι εθνική ανεξαρτησία είναι να αποφασίζουμε εμείς για τα θέματά μας, για τις συμμαχίες μας, για το μέλλον μας, δεχόμενοι στοιχεία από άλλα έθνη και κράτη, κατόπιν επεξεργασίας, τότε θα πρέπει να το πάρουμε απόφαση: η επανάσταση του 1821 όχι μόνο δεν πέτυχε αλλά, πολύ περισσότερο, δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί».