Πῶς νὰ ἀλλάξῃ κάτι σὲ αὐτὸν τὸν τὸπο… σ΄αὐτὸν τὸν πλανήτη…
Τὸ χρῆμα εἶναι δύναμη. Εἶναι ἡ δύναμη ποὺ παραγράφει, ποὺ ἐξαφανίζει τὶς ἄσχημες πράξεις. Ποὺ σοῦ δίνει ἀσυλία καὶ σοῦ ἀνοίγει τὸ δρόμο γιὰ νὰ συνεχίσῃς νὰ πράττῃς.
Ἡ διάσωση τῶν τραπεζῶν εἶναι ὅπως πάντα τὸ ζητούμενον. Σώζουν τὶς τράπεζες γιὰ νὰ σωθοῦν καὶ αὐτοί, σώζουν τὶς τράπεζες καὶ πνίγουν τὸν λαό. Καὶ δὲν εἶναι τωρινὸ αὐτό…
Καὶ ὅπως πάντα, οἱ τραπεζίτες εἶναι συγκεκριμένης φυλῆς.
Ἔτος: 1795.
Τόπος: τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη.
1795 Ἰουνίου 17. «… τὴν 14ην τρέχοντος ἔφθασεν ἐκ Κωνσταντινουπόλεως ἕνας μουμπασίρης (σσ. ἐπιθεωρητής, ἐλεγκτής) μὲ φιρμάνι κατὰ τῶν ἐδῶ κυρίων Μωσιὸν καὶἸσαάκ Burla, Ἑβραίων τραπεζιτῶν. Οὗτος μετέβη κατ΄ εὐθεῖαν εἰς τὸὑπόγειόν τους (grotto) καὶἀφοῦἒκλεισε τὰς θύρας, ἐπέθηκε τὴν σφραγῖδα τοῦ Μεγάλου Αὐθέντου καὶὡδήγησε τούτους πρὸ τῆς τουρκικῆς δικαιοσύνης
Ἐπειδὴὅμως ὁ εἷς εἶναι Γάλλος προστατευόμενος καὶὁἄλλος ἔχει τὴν αὐτοκρατορικὴν (σσ. τὴν αὐστριακήν) προστασίαν, οἱἐνδιαφερόμενοι πρόξενοι ἐπέθηκαν καὶ αὐτοὶ τὰς σφραγῖδας των καὶἐζήτησαν τὴν ἀποφυλάκισίν των. Ἐπειδὴὅμως οἱ δύο αὐτοὶ Burla εἶναι ἄτομα, τὰὁποῖα ἐκτὸς ὅτι ἔχουν εἰς χεῖράς των τὰς περιουσίας ὅλων τῶν κατοίκων τῆς πόλεως, ἔχουν ἐπίσης καὶ τὸ μεγαλείτερον μέρος τῶν κεφαλαίων τῶν Φράγκων ἐμπόρων, διὰ ταῦτα ἐτέθησαν εἰς κίνησιν ὅλοι οἱἐνδιαφερόμενοι πρὸς τοὺς οἰκείους προξένους των, ἵνα μὴ χάσουν τὰς περιουσίας των, τοσούτῳ μᾶλλον καθόσον τὰἐγκλήματα τῶν τραπεζιτῶν τούτων συνίστανται εἰς τὸὅτι ὁἕνας ἐχθρὸς των τοὺς κατήγγειλεν ὅτι διαπραγματεύονται τὸ τζεκίνι πρὸς πιάστρες 7 ½ , ἐνῷ αὐτοὶ τὸἐλάμβανον μὲ 7 μόνον, ὅτι παίρνουν πιάστρας 7 ½ εἰς κάθε πουγγί, ποὺ στέλνουν εἰς Κωνσταντινούπολιν διὰ λογαριασμὸν τοῦ δημοσίου καὶὅτι στέλλουν εἰς τὸ νομισματοκοπεῖον ἄργυρον εἰς χῦμα κατωτέρου μίγματος καὶ κατὰ πᾶσαν πιθανότητα θὰ τοῖς ἐπιβάλουν κανὲν βαρὺ πρόστιμον…
Τὴν παροῦσαν γράφω κατὰ παράκλησιν τῶν ἐδῶἙνετῶν Dottor A. Rubino, Gio. Vianello, Gliubich & Cia, Israel Sulam & Cia, Giuseppe Rotta, Franco Silvestrini & Cia ka]I Gio. Berteleki…».
Ἀπὸ τὸ ἀρχεῖον τοῦ ἐν Θεσσαλονίκῃ Ἐνετικοῦ Προξενείου.
“ΜΝΗΜΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ”, Κωνσταντίνου Δ. Μέρτζιου, Β΄ Ἔκδ., Θεσσαλονίκη 2007.